De gemeenschap

De held Yuri Gagarin

De historica in mij is steeds op zoek naar elementen van de Sovjet-Unie die na de val toch zijn blijven bestaan. Eigenlijk hoef je niet ver te zoeken, onder de samsung advertentieborden en Mcdonalds gevels zie je nog altijd het socialistische verleden. De stad staat vol met stalinistische gebouwen en andere sovjet-architectuur. Lenin zie je hier overal en nergens voorbij komen en de stad is bezaaid met allerlei monumenten voor allerlei interessante sovjetpersonen. Mijn eerste interview voor mijn research over communisme en nationalisme was met een vrouw die enorme heimwee heeft naar de Sovjet-Unie. Vroeger was alles beter. Eigenlijk best logisch omdat ze na de val haar baan verloor, vervolgens haar huis en ze in armoede belandde met haar pasgeboren zoontje en haar man er vandoor ging. De heimwee naar het communisme bestaat hier wel degelijk en deze vrouw is niet de enige.

Ik ben zo gewend aan onze Hollandse individualistische samenleving dat de gemeenschapszin mij hier wel eens kan verbazen. Het woord privacy kennen ze geloof ik niet, niks lijkt ook van iemand te zijn. Wanneer je een kamer in een appartement huurt is het ook altijd gemeubileerd, mensen hebben geen eigen meubilair want iedereen laat alles staan wanneer zij gaan verhuizen. Gemeenschappelijke ruimtes zijn hier overal. We kwamen er later achter dat naast ons lokaal allemaal mensen woonden, aan het eind van de gang vonden we een klein keukentje een toiletje en uiteraard hadden we de gemeenschappelijke ruimte al gevonden. Het probleem is alleen dat op het moment dat de spullen van niemand zijn niemand zich er verantwoordelijk voor voelt als het oud wordt en stuk gaat. Zit de bank vol met gaten? Dan gooi je er toch gewoon een plaidje overheen? Het Russisch kent ook niet het werkwoord 'hebben' zoals het Nederlands. Je zegt niet ik heb maar: у меня есть wat betekend 'bij mij is'. Het is niet mijn bezit, het is op dit moment in mijn omgeving. 

Soms vind ik dat hele ouderwetse prachtig en is het allemaal zo ontzettend kitsch, soms mis ik het comfortabele van Nederland! 

Zo werd ik Vrijdagochtend, luxepaardje dat ik ben, wakker met pijn in mijn onderrug van het gebeuren dat mijn bed is. Het is een soort combinatie van een stretcher en een bedbank. Er zit een hard stuk metaal in het midden door de hele uitklapconstructie dat het minder comfortabel maakt. Ik ga de hele dag met een clubje de stad door dus ik denk ik neem een lekker bad. Ook dit bad heeft de tijden voor de Sovjet-Unie nog meegemaakt maar daardoor laat ik mij niet uit het veld slaan. Het vollopen schiet maar niet op dus ik besluit ongeduldig alvast in het half volle bad te stappen. Het bad is half koud omdat blijkt dat het kleine straaltje dat nog uit de kraan komt niet meer warm te krijgen is. Getverderrie. Dus ik besluit een beetje te gaan morrelen met de kraan in de hoop het weer warm te krijgen. Ik besluit de douchekop te proberen. Zodra ik die aanzet komt er bijna zwart water uit de douchekop zetten. Dit is zo smerig dat ik mij een ongeluk schrik, de halve badkamer met modder water bespuit en de hele collectie badschuim in het ondertussen bruin geworden badwater gooi. Getverderrie. Ik laat het water weglopen en ik wil mijn hele badavontuur net opgeven tot ik me besef dat dit hele vieze water toch betekend dat er een noodzaak is ontstaan om te douchen. Gelukkig is het water na vijf minuten alleen nog maar een beetje licht geel gekleurd... 

De rest van de dag was heerlijk. Dat maakt een hoop goed. Alles was min of meer normaal. Oja, ik zat alleen met mijn haar vast aan iemands jas omdat het zo druk was in de metro. Dat was wel even een spektakel om mijzelf los te krijgen midden in een volle wagon. 

De cultuurverschillen zijn enorm. Gisteravond wilde ik water gaan kopen bij een kioskje dus ik zeg vrolijk привет! Hallo! De vrouw lag zo een beetje naast haar stoel van het lachen. We kletsen wat en ze blijft lachen. Ik vraag haar waarom ze zo moet lachen. Ze antwoordt gewoon hoe jij daar ineens staat en hallo roept. Zoveel vriendelijkheid op straat, dat is ongewoon! Vanaf nu ben ik dat meisje dat zo vrolijk hallo roept. 

Een half uur is mijn docente bezig geweest om een vrouw uit Californië uit te leggen hoe de verhoudingen tussen vrouw uit te leggen. De vrouw is hier gelijk aan de man, het zakenleven wordt hier grotendeels door vrouwen geregeld, toch kennen ze hier veel tradities. Als ik zware koffers door de metro zeul stappen er zeker mannen op mij af om mij te helpen. Zo hoort het. In Rusland kennen ze de uitdrukking 'mijn man is als een stenen muur'. Nee, de man is niet als een gevangenis of ijskoud, het wil zoiets zeggen als mijn rots in de branding of my house is like my fortress. Veiligheid en geborgenheid is hier belangrijker dan vrijheid. Dit ging er bij de Amerikaanse niet in. Ook kennen ze de uitdrukking ze stapt in een gouden kooi wat wil zeggen dat een jonge en knappe vrouw gaat trouwen met een rijke oudere man. Ook dit schijnen we niet negatief op te moeten vatten, ze gaat er vrijwillig in en krijgt er een hoop voor terug. Bovendien, het is niet zo maar een kooi, maar een gouden kooi.... Vrijheid versus zekerheid, ik aanschouwde vandaag in het klein waarom de Verenigde Staten en Rusland elkaar niet lijken te kunnen begrijpen. 

Wat plaatsen die, mocht je naar Moskou gaan, moet bezoeken! 

Uiteraard het Rode Plein, Kremlin en omgeving! 

Het monument en museum ter ere van de kosmonauten.

Het monument voor de vriendschap tussen de sovjetvolken.

Maar ach.. Nederland is nooit ver weg..

Sascha en Mascha. <3